BURGERSCHAP

Onder burgerschap verstaan we de manier waarop mensen deelnemen aan de maatschappij en die helpen vormgeven. Burgerschapsvorming brengt kinderen/jongeren de kennis, vaardigheden en houding bij die ze nodig hebben, om nu en later actief te kunnen meedoen in onze samenleving. Het is geen vak, maar een taak van de school. Scholen zijn wettelijk verplicht om deze taak uit te voeren, de inspectie ziet hierop toe. Bij Burgerschap hoort bijvoorbeeld vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, stemrecht, recht op onderwijs, recht op een uitkering.
Aandacht krijgt het overzicht van kerndoelen SLO en BSM Rovict i.c.m. werkboek burgerschap.

Inspectie

Als het goed is, vertelt niemand hoe je precies invulling moet geven aan burgerschap, in elk geval doet de inspectie dat niet. Het is namelijk aan de school zelf. Vanuit je visie op  onderwijs, de leerlingpopulatie en de context bepaal je op school met elkaar waartoe het burgerschapsonderwijs moet leiden. Wat voor een type burgers streef je na en wat voor een maatschappij heb je voor ogen? Scholen, leerkrachten maar ook beleidsmakers kunnen hier verschillend over denken. Juist vanwege die verschillen moet je samen in gesprek over een visie op burgerschapsonderwijs die zich verhoudt tot de identiteit van de school (Otten-Binnerts et al., 2024). Hoe laat je burgerschap goed aansluiten op de visie van een school. 

Populatie

Bij het denken over de populatie helpt het na te denken welke bagage leerlingen al hebben als het gaat om burgerschap en hoe dat zich verhoudt tot wat je hen wil meegeven. De wettelijke kaders bepalen dat kennis over en respect voor de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en diversiteit meegegeven moeten worden. Stel, je ziet in je populatie dat sprake is van antisemitisme, homohaat of moslimhaat - en misschien zie je zelfs dat leerlingen dit soms van huis uit meekrijgen - dan ligt hier een taak voor de school. Uit onderzoek van Hoek (2024) blijkt dat, hoewel de meeste leerlingen het eens zijn met de bevraagde waarden, de waarden van leerlingen wel verschillen, met name als het gaat om het afwijzen van intolerantie. In de praktijk zien we ook dat er scholen zijn die bijvoorbeeld zoeken naar een passende organisatie van Paarse Vrijdag of die te maken hebben met discussie over de komst van een asielzoekerscentrum.